Çorum ağzının, fonetik (ses bilgisi) bakımından batı şivesine ( Bugünkü İstanbul ağzına ) uymayan çok sayıda farklı kelimeleri vardır. Bu kelimeleri ait oldukları gruplarda toplayarak köklerde, eklerde, fiillerde göze çarpan özelliklerini görmek mümkündür. Batı şivesindeki bazı ünsüzlerin Çorum ağzında değiştiğini görüyoruz.

Ünlüler

Ünsüzler

a : e
Dene - tane, ecik - azıcık, meşrebe - maşraba,
Madeniz - maydonoz, emme - ama,
eyvaz - üvez

e : i
lalin - lalın, ilahne - lahana, iyer - eyer,
özeni özeni - özene özene,
neni - ninni, heşle - hiçle

a : o
Fiston - Fistan

a : ı
Kahırdak - kıkırdak

e : ü
eyvaz - üvez

e : o
dorotu - dereotu

e : u
dorutu - dereotu

u : ü
gul - gül, gucele - güçlükle

u : ı
punar - pınar

b : p
Biş - piş

b: m
balak - malak, minbar - mumbar

b : l
iskembe - iskemle

ç : ş
heşle - heçle - hiçle

d : z
merzuvan - merdiven

d : t
dene - tane

k : h
yıyhan - yıkan, çıh - çık, ohu - oku

s : z
zabah - sabah

v : f
alaf - alev

r düşmesi :
bi - bir, aslan - arslan, getidim - getirdim,
sona - sonra, geti - getir

1- Çeşme : Pohre
2- Üzülmek : Gahirlenmek
3- Pantolon : Pantul
4- Patates : Potat
5- Fasulya : Boorce
6- Kaşık : Gaşuk
7- Zehir : Avu
8- Çok Ekşi : Mazu
9- Şımarmak : Şırıkmak
10- Çabuk Ver : Virivi Lan
11- Ayakkabı : Potin
12- Elbise : Esbab
13- Traktör : Motur
14- Ta İlerisi : Deey Daha
15- Lezzetli : Zelletlü
16- Motorsiklet : Pot Pot
17- Çok Büyük : Goca Zebellah
18- Sahur : Temşüt
19- Yatak : Divan
20- Ense : Süksün
21- Yapıştırıcı : Yapışak
22- Uzun Sopa : Oğondere
23- Meyve Sebze : Öte Beri
24- Çabuk Gel : Gelivi Lan
25- Patika Yol : Cılga Yol
26- Aceleci : Canucak
27- Kazık : Cerek
28- Örülü Duvar : Çağal
29- Eşarp : Cember
30- Etek : Çantal
31- Bornoz : Peştembal
32- Amca : Abıca
33- Avukat : Akubat
34- Doktor : Tokdur
35- Dik Kafa : Tin Gabak
36- Ağır Ağır : Ağdırı Devürü
37- Köpek : Enük
38- Yaramaz : Feşel
39- Kapı Kolu : Firek
40- Kapı Önü : Eşik 41- Kaşınmak : Gidişmek
42- Odun Yığını : Gater
43- Koltuk : Peyke
44- Fare : Cırman
45- Yanından Bitmiş : Boğür Sökmüş
46- Atlet : İç Göyneği
47- Yanak : Avurt
48- Çok Sinirli : Bek Donuz
49- Musallat Olmak : Tebelleş Olmak
50- Sigara : Cığara
51- Çikolata : Çökemez
52- Dere Otu : Dorak
53- Tepsi : Sini
54- Maydonoz : Macunuz
55- Plastik Bardak : Naşapa
56- Kağıt : Kahat
57- Çuval : Seklem
58- Kozalak : Gıcı
59- Elek : Kalbur
60- Nihayet : Gücüle
61- Sağlam : Mükem, Gavi
62- Aceleden : Şeribelasından
63- Eğilmek : Çörütmek
64- Çivi : Enseri
65- Büsküvi : Gurabe, Püsküüt
66- Büyük Sürahi : Irbuk
67- Kaplumbağa : Tosboo
68- Köpek Yavrusu : Gölbez
69- Kedi Yavrusu : Malak
70- Balkon : Galga
71- Gübre : Mayıs
72- Tavşan Yavrusu : Göcen
73- Patlıcan : Baldırcan
74- Rüzgar : Örüsker
75- Çok Acele Etmek : Canı Küymemek
76- Kısa Boylu : Zaar, Kırpuk
77- Nüfus Cüzdanı : Kafoot Cüzdanı
78- Emekliye Ayrılmak : Takoot Çıkmak
79- Tipi : Kürtün
80- Beceriksiz : Naçar